Laatste update: 18 februari 2021.
De Nijmeegse afdeling van natuurorganisatie IVN deed vorige maand een opvallende oproep: ‘Koop geen giftige planten meer bij Nederlandse tuincentra’. Het zorgde voor de nodige ophef, want kunnen we – als de winkels weer open mogen en het voorjaar lonkt – nog wel die heerlijk ruikende lavendelplant of hortensia op een verantwoorde wijze aanschaffen?
Even terug in de tijd
Het is 2014 als Greenpeace naar buiten komt met een alarmerend rapport over het gebruik van bestrijdingsmiddelen bij de teelt van tuinplanten. Greenpeace liet 69 planten onderzoeken op 400 verschillende soorten pesticiden en de resultaten waren destijds zeer schokkend. Slechts één monster bevatte geen enkel bestrijdingsmiddel; op alle andere monsters trof de milieubeweging schadelijke bestrijdingsmiddelen aan. Een deel van de bestrijdingsmiddelen valt onder de noemer neonicotinoïden, een insectenbestrijdingsmiddel dat vooral voor bijen extreem giftig is.
Intratuin stond aan kop als het om giftige planten ging
Intratuin had de twijfelachtige eer koploper te zijn als het gaat om de gevonden pesticiden. Zeven jaar later is er volgens Peter Paul Kleinbussink, algemeen directeur van Intratuin, het nodige veranderd.
Dat rapport was behoorlijk schrikken, het was voor ons een enorme wake-upcall. Groen moet groen zijn, je wilt niet hebben dat insecten eraan dood gaan.
Intratuin trof maatregelen
Marktleider Intratuin ging in gesprek met haar kwekers. Inzet: het aantal bestrijdingsmiddelen fors reduceren. ,,Het was een behoorlijke omschakeling voor de meeste telers, sommigen wilden geen zaken meer met ons doen. Maar de meesten, zo’n 150, wel. Zij hebben de afgelopen jaren behoorlijk wat stappen gezet om hun planten biologischer te maken. Het resultaat is onder meer dat we geen planten meer verkopen die zijn behandeld met neonicotinoïden. Goed nieuws dus voor met name de bijen’’, aldus Kleinbussink.
Zijn keten ging daarnaast in zee met Stichting Natuur en Milieu die onaangekondigd vestigingen van Intratuin binnengaat en planten meeneemt voor onderzoek. ,,De planten worden in hetzelfde laboratorium waar Greenpeace gebruik van maakte, getest op de aanwezigheid van bestrijdingsmiddelen. Dit soort steekproeven doen we niet zelf, want dan is het net als die slager die zijn eigen vlees keurt. We willen scherp blijven en stap voor stap de keten duurzamer maken.’’ Stichting Natuur en Milieu brengt binnenkort het eerste rapport uit over haar bevindingen.
Stichting Natuur en Milieu houdt in onze winkels onaangekondigde steekproeven en controleert planten op pesticiden
De bestrijdingsmiddelen die Intratuin zelf verkoopt zijn volgens de directeur bijna allemaal biologisch. ,,Op twee middelen na. Roundup is in ieder geval al een tijd niet meer bij ons verkrijgbaar.’’ Kleinbussink beseft dat sommige chemicaliën nog steeds nodig zijn om een gezonde plant te kweken en in leven te houden. ,,Net zoals wij mensen soms een aspirine of een ander medicijn moeten gebruiken om weer beter te worden. In de plantenwereld is het niet anders.’’
Intratuin doet haar best om giftige planten te weren, maar met een kleine kanttekening
,,100% procent gifvrije planten in het tuincentrum is daarom ook niet reëel’’, vult Maarten Bruns, als expert stadsnatuur werkzaam bij IVN (Instituut voor natuureducatie en duurzaamheid) aan. Maar ook Bruns ziet dat er na het Greenpeace-rapport behoorlijk wat stappen zijn gezet in de tuincentra-branche. ,,Onze Nijmeegse IVN-afdeling verwees met de oproep om geen giftige planten te kopen naar dit rapport, maar die informatie is inmiddels achterhaald. Toch blijft het belangrijk dat consumenten bewuster worden van wat ze kopen. Veel mensen kiezen bijvoorbeeld voor een mooi bloeiende rozenstruik, terwijl je beter kunt gaan voor een jongere plant die vaak minder is behandeld met bestrijdingsmiddelen. Maar ja, een plant die eruit ziet als een satéprikker in een pot ziet er nu eenmaal een stuk minder aanlokkelijk uit.’’
IVN en Intratuin borduren samen voort
IVN en Intratuin hebben elkaar gevonden in een gezamenlijke missie de Nederlandse tuinen te vergroenen in de strijd tegen onder meer hittestress en wateroverlast. Daarnaast trekken planten die een stuk minder giftig zijn veel insecten aan, gunstig voor de verbetering van de biodiversiteit. Bruns: ,,Dat betekent in ons geval zo veel mogelijk tegels eruit en zoveel mogelijk biologisch geteelde planten erin. Het liefste natuurlijk inheemse soorten zoals een hazelaar of egelantier.’’ In samenwerking met IVN biedt Intratuin steeds meer inheemse planten aan. ,,We hebben de tuincentra, zoals Intratuin, hard nodig om te vergroenen. Het is mooi om te zien dat er in de winkels al steeds meer biologisch geteelde planten worden aangeboden. Nog mooier is het als er een aparte hoek wordt ingericht met 100 procent biologisch geteelde planten en andere producten. Zo maken we het de consument makkelijker.’’
Planten van nu voldoen aan strenge eisen
Directeur Kleinbussink wil daar best in mee. ,,Kijk, de eerste stap is gezet en daarmee zijn we de grootste boosdoeners kwijt. De planten die nu in de winkel staan voldoen al aan strenge eisen. Maar we kunnen echt nog wel een stukje verder: achter de schermen zijn we daarom behoorlijk in de weer met dit onderwerp. Nederland tuiniert ontzettend graag, mentaal gezien ook heel belangrijk tijdens de lockdown en straks in het voorjaar. Daar horen wat ons betreft geen planten meer bij die onder de pesticiden zitten.’’
